Kıl Dönmesi (Pilonidal Sinüs) Nedir?
Sıklıkla 30 yaş altındaki erkeklerde görülen “Kıl Dönmesi” veya tıbbi adıyla “Pilonidal Sinüs”, cildin altındaki kıl yuvasına deniyor. Kıl dönmesi (pilonidal sinüs) deri altı kistinin deri artıklarıyla dolup iltihaplanması ve daha sonra bunu boşaltmak için derinin bir takım yollarla fistülize olmasıyla tanımlanan bir cilt hastalığıdır. Kist oluştuktan sonra deri altında biriken deri atıkları kıl, yağ, epitel doku ve diğer deri dokusunun içerde birikmesiyle o bölgede iltihaplı bir doku oluşmasıyla meydana gelir.
İçi kıl dolu bir kist olan bu hastalıkta, kistin enfekte olmasına bağlı kıl dönmesi apsesi oluşabilir. Hastalığa zamanında müdahale edilmediği takdirde ise kıl dönmesi apsesi ilerleyerek diğer kıl köklerini içine alır ve cilt altı yağ dokusuna doğru ilerleyip yayılabilir. Vücuttan dökülen serbest kıl ve kıl yumaklarının bazı bölgelerde birikmesi sonucu ortaya çıkan kıl dönmesi yani diğer bir adıyla pilonidal sinüs, şişlik, sertlik, akıntı ve ağrı gibi şikâyetlerin yaşanmasına neden olur.
Kıl dönmesi erkeklerde, kadınlara kıyasla 3 kat daha fazla görülüyor. Kıl dönmesinin en sık görüldüğü yaş dilimi ise 15-25 yaş arası. Her ne kadar kıl yapısı kıl dönmesinin yaşanmasındaki en önemli etkenlerin başında geliyor olsa da, bazı faktörler sorunun daha fazla yaşanmasına neden olabiliyor.
Kilolu olmak, gün içerisinde fazla oturmak ve çok terlemek, kıl dönmesine neden olan faktörler arasında yer alıyor. Yürürken ya da otururken kalça kaslarının hareketleri ile kıllar daha da derine gömülüyor, bu durum da kıl dönmesine neden oluyor.
Bu nedenle özellikle bankacı, öğrenci ve şoför gibi meslek gruplarıyla, bisiklet veya ata binme sporları ile ilgilenen sporcularda kıl dönmesi oldukça fazla görülüyor. Bunun dışında vücut yapısının çok kıllı olması, kıl yapısının yoğun ve iri taneli olması, deri kalınlığı ve kötü hijyen, hastalığın diğer belirgin faktörleri.
Kıl Dönmesi Nedenleri Nelerdir?
Kıl dönmesinin nedenlerinden biri de sırt bölgesinden dökülen kılların kuyruk sokumu bölgesinde dönerek derinin içine doğru ilerlemesiyle meydana gelmesidir. Bunun dışında uzun süre oturmak, aşırı kilolu olmak, terlemek, ağırlık kaldırma gibi zorlayıcı sporlarla uğraşmak, uzun süre motosiklete veya bisiklete binme gibi sporlar da kıl dönmesine neden olabilmektedir.
Kıl dönmesinin oluşumundaki asıl faktör ise kıl kökünün dibinde, kıl kökünün apse veya iltihap yapmasıdır. Kuyruk sokumunda oluşan kıl dönmeleri makat kemiğinin biraz üstünde meydana gelir. Makat bölgesindeki ufak çatlamalar sonucunda bölgeden birden fazla kıl birikebilir ve kıl dönmesine yol açar.
Kıl Dönmesi Neden Olur?
Özetle kıl dönmesi, kılın cildi delerek cilt altına yerleşmesiyle meydana gelir. Özellikle kuyruk sokumu bölgesinde sıkça gözlemlenir. Kuyruk sokumu bölgesinde oluşmasının başlıca sebebi bu bölgenin kıllı bir yapıya sahip olmasıdır.
Yine dar pantolonların giyilmesi de kıl dönmesinde oldukça büyük bir etkendir. Kılın kalçaların arasında yönünü değiştirip içeri doğru batmasına ve bu bölgede yer etmesine neden olur. Sırttan dökülen kıllarda aynı şekilde büyük ölçüde kıl dönmesi nedenlerinden biridir.
Kıl Dönmesi (Pilonidal Sinüs) Belirtileri Nelerdir?
Kıl dönmesi hastalığının olabilmesi için deri altında bir kist olması ve bu kistin deri artıklarıyla dolması ve bu artıkları dışarı atamadığı için şişip iltihaplanmasıyla meydana gelir.
Genellikle kalça arasında meydana gelen kıl dönmesi basit bir sivilce veya lezyon gibi görülebilir. Fakat bölgede çok fazla kıl birikmesiyle birlikte apse ile birlikte ağrılı bir süreç meydana gelebilir. Kıl dönmesi belirtileri arasında;
• Akıntı
• Ağrı
• Kaşıntı
• Yanma hissi görülür.
Kıl dönmesi daha çok kalça arasındaki bölgede gözlemlense de koltuk altı, göbek veya kasıkta da meydana gelebilir.
Kıl Dönmesi Nasıl Anlaşılır?
Kıl dönmesi kalça arasında birikip o alanda kaşıntı ve şişlik gibi şikayetlerle doktora başvurulmasıyla anlaşılabilir. Bu alanda deneyimli bir hekim tarafından yapılan anal muayene sonrasında kıl dönmesi tanısı kesin olarak konulabiliyor.
Kıl dönmesi tanısı için genellikle MR, ultrason veya röntgen gibi görüntüleme cihazlarına gerek kalmadan iyi bir fiziki tedavi ile ortaya çıkabilir. Ancak anlaşılamayan durumlar söz konusu olursa hekim tarafından bazı testler istenebilir.
Tedavi Yöntemleri
Kıl dönmesi tedavisinde hastalığın evresine göre lokal bakım ve banyolar, epilasyon, kristalize fenol uygulaması gibi yöntemlerin yanı sıra cerrahi yöntem de uygulanabiliyor. Çok yeni, küçük, orta hatta 1-2 sinüsle ortaya çıkan hastalarda sadece epilasyon ve lokal bakım/banyolarla bu durum gerileyebiliyor.
Sorun daha yaygın ve derin olduğunda kılların temizlenmesi / pit eksizyonu /sinüslerin lokal anesteziyle çıkarılması (mikro sinüzektomi) ya da kristalize fenol uygulaması yapılıyor. Hastaneye yatış gerektirmeyen kısa ve ağrısız işlemler olmakla birlikte bu yöntemlerin, uzmanlar tarafından uygulanması gerekiyor.
Kıl dönmesinde ameliyatsız yöntemlerin uygulanamadığı durumlarda ise hastalarda çeşitli girişimsel yöntemlere başvuruluyor.
Kıl Dönmesi Tedavisi
Kıl dönmesi hastalığı başlangıç halindeyse ve kişinin herhangi bir şikayeti yoksa genellikle ilk tedavi yöntemi olarak ameliyat tercih edilmez. Hekim tarafından önerilen ağrı kesici veya antibiyotikli ilaçlarla tedavisi gerçekleştirilebilir. İltihaplı kıl dönmesi hastalığı ise içinde kıllar olmasından dolayı bir müdahale olmadan kendiliğinden iyileşemez.
Kıl Dönmesi Ameliyatı
Kıl dönmesi hastalığında ameliyatın çok dikkatli yapılması gerekir ve özellikle bu hastalığın nüksetmiş hastalara uygulanması gerekir. Gereksiz yapılan ameliyatlarda basit gibi görünen kıl dönmesi inatçı yaralar yüzünden bir kabusa dönüşebilir. Tedavi edilemeyecek kadar yayılmış durumlarda ise hastalıklı dokunun çıkarılması zorunludur. Bu alan çıkarıldıktan sonra oluşan defektin dikilmesi nedeniyle deriden çatlama, oyukluk oluşması ve derinin gerilmesi sebebiyle yeni sinüslerin oluşabilir.
Yine ameliyat sonrası oluşan gerginlik nedeniyle hareket kısıtlılığı oluşmaktadır. Yara açık bırakılırsa eğer aylar süren pansumanlar gündeme gelebilir. Bu nedenle kıl dönmesi ameliyatının konusunda uzman bir hekim tarafından yapılması gereklidir.
Kıl Dönmesi Ameliyatı Sonrası
Kıl dönmesi operasyonundan sonra iyileşme süreci operasyonun seyrine göre değişiklik göstermektedir. Eğer yapılan işlem kristalize fenol ise iyileşme süreci en az 6 veya 8 hafta arayı bulmaktadır. Bu süreç açık cerrahide 8 ila 10 hafta, yarı kapalı yöntemler ise 3 ila 4 haftayı bulabilmektedir.
Kıl dönmesi operasyonu sonrası hastaların günlük işlerine dönme süreleri 2 ila 10 hafta arasında değişebilir. Hastaların operasyon sonrasında da dikkat etmesi gereken bazı hususlar bulunmaktadır. Bunlar evde yapılabilecek basit bakımlar ve hekimin önerdiği ilaçların düzenli kullanımıyla sağlanabilir.
Kıl dönmesi operasyonu sonrasında hastaların operasyon bölgesine bakım yapmaları oldukça önemlidir. Örneğin her gün sıcak suyla duş alınması, bölgenin tüy dökücü kremler veya lazer operasyonlarla kıllardan uzak tutulması, bölgenin terden uzak tutulması oldukça önemlidir.
Ayrıca hastanın geçirmiş olduğu operasyona da bağlı olarak tuvaletini yaparken yüksek oturuşla tuvalet yapması, merdiven çıkarken tek tek basamakları çıkması, sırt üstü yerine yüz üstü veya yan yatması gibi önlemler de alınabilir.
Kıl Dönmesi Tedavi Sonrasında Tekrarlar mı?
Ameliyatlı ya da ameliyatsız kıl dönmesi tedavisi sonrasında kıl dönmesinin tekrarlaması yeni gelişen tekniklerle birlikte oldukça düşüktür. Bu hastalarda doğru tedavi yöntemi kullanılırsa başarı ortalaması oldukça yükselecektir.